English
Ελληνικά
Italiano
Português
Română
Español
Czy zdarza ci się wydawać pieniądze na codzienne drobiazgi, bez których tak naprawdę mógłbyś się obejść? Latte w ulubionej kawiarni na rogu, szybka przekąska przy kasie czy mały gadżet, którego wcale nie potrzebujesz – to zakupy, które łatwo uznać za nieistotne. W końcu to tylko niewielka suma, na którą można sobie pozwolić. Ale gdybyś zliczył wszystkie takie drobne wydatki, mógłbyś zauważyć, jak duży mają wpływ na twoje finanse w dłuższej perspektywie.
Jak działa efekt latte i jaki może mieć wpływ?
Efekt latte to termin wprowadzony przez Davida Bacha, autora publikacji finansowych
i założyciela FinishRich Media. Jego idea jest prosta: niewielkie, codzienne wydatki – takie jak kupowanie latte – z czasem sumują się i mogą stanowić kwotę, którą dałoby się zaoszczędzić lub zainwestować. Oczywiście nie chodzi wyłącznie o kawę; zjawisko to dotyczy wszelkich regularnych, drobnych zakupów dokonywanych bez większego zastanowienia. Badania pokazują, że aż 36% ludzi na całym świecie posiada mniej niż 100 €. oszczędności,
a ponad połowa – mniej niż 1000€[1]. To dowodzi, że nawet niewielkie nawyki zakupowe mogą znacząco osłabić i tak już kruche zabezpieczenia finansowe.
Latte jako metafora
Zastanów się nad dzisiejszą ceną latte. W wielu europejskich miastach w 2025 roku średnia cena latte wynosi około 4€. Jeśli wybierze się mleko roślinne – na przykład owsiane lub sojowe – doliczana jest dodatkowa opłata w wysokości 0,70 – 1€. Nawet przy takiej cenie codzienny nawyk generuje większe koszty, niż mogłoby się wydawać:
- Dziennie: 4€ za jedną latte
- Tygodniowo: 4 € × 5 dni roboczych = 20 €
- Miesięcznie: ok. 4 tygodnie × 20 € = 80 €
- Rocznie: 12 miesięcy × 80 € = 960 €
To niemal 1000 € rocznie wydane na prosty, rutynowy zakup – pieniądze, które mogłyby zostać przeznaczone na oszczędności, inwestycje lub bardziej wartościowe doświadczenia.
Warto jednak pamiętać, że „latte” w efekcie latte to jedynie metafora. Symbolizuje wszystkie drobne, powtarzające się wydatki: impulsywne przekąski, dodatkowe subskrypcje serwisów streamingowych czy codzienne udogodnienia kupowane bez większego namysłu. Siła tej koncepcji polega na tym, że skłania do refleksji: co innego można by zrobić z tymi 960 €?
Siła małych wyborów
Efekt latte nie polega na rezygnacji ze wszystkiego, co sprawia przyjemność – chodzi raczej
o uświadomienie sobie, jak drobne, powtarzające się decyzje wpływają na finanse w dłuższej perspektywie. Zatrzymując się i zadając sobie pytanie, czy każdy zakup jest naprawdę tego wart, zyskujesz możliwość wydawania pieniędzy w sposób świadomy, a nie z przyzwyczajenia. Nie oznacza to, że nigdy nie powinieneś pozwolić sobie na kawę czy drobny zakup; oznacza to znalezienie równowagi między natychmiastową satysfakcją a długoterminową wartością. Rozważając codzienne wybory, tworzysz przestrzeń dla ważniejszych priorytetów – niezależnie od tego, czy dotyczą one budowania oszczędności, inwestowania w przyszłość czy finansowania doświadczeń, które naprawdę wzbogacają życie.
Źródła:
https://www.moneydigest.com/1531158/what-is-latte-effect-how-does-it-affect-you/
https://www.becomingminimalist.com/latte-factor/
https://oxygenfinancial.com/blog/the-latte-effect-how-much-could-you-be-saving
[1] Envestnet | Yodlee. “Low Savings: 36% of People Have Less than $100 in Savings.” Ostatnia modyfikacja 2023. https://www.yodlee.com/data-analytics/low-savings-36-people-have-less-100-savings